An Giang là nơi có nhiều ngôi chùa linh thiêng nhất Việt Nam. Trong đó, chùa Bà Châu Đốc dưới chân núi Sam là ngôi chùa được nhiều người đến cầu tài lộc, bình an nhất. Hãy cùng Suối Nguồn khám phá từ A – Z về truyền thuyết lịch sử cũng như kinh nghiệm viếng chùa Bà Châu Đốc An Giang dưới đây để biết về những điều nên và không nên về ngôi chùa này nhé!
Đôi nét về chùa Bà Châu Đốc
Tọa lạc ngay dưới chân núi Sam, phường Núi Sam, thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang. Ngôi chùa ở núi Sam Châu Đốc này là 1 trong những di tích lịch sử, kiến trúc & tâm linh quan trọng cần được bảo tồn và phát triển. Đây cũng là ngôi chùa được rất nhiều người ghé thăm để xin tài lộc, bình yên, chùa Bà Châu Đốc từ lâu đã là điểm du lịch tâm linh nổi tiếng nhất miền Tây.
Với sự linh thiêng và ứng nghiệm, cầu được ước thấy khiến chùa Bà mọi năm đều thu hút hàng triệu lượt khách đến tham quan, cúng viếng. Những tên gọi khác như: chùa Châu Đốc, miếu bà chúa Xứ núi Sam, chùa Bà Châu Đốc An Giang, chùa Châu Đốc An Giang, chùa bà chúa Xứ, chùa Bà chúa Xứ núi Sam,… cũng thường được người dân và du khách gọi địa điểm này.
Truyền thuyết chùa Bà Châu Đốc
Truyện xưa kể lại rằng: Vào những năm 1820 – 1825, Quân Xiêm sang nước ta quấy nhiễu, cướp bóc. Mỗi khi giặc đến, người dân ở quanh vùng lại phải bồng bế nhau chốn chạy lên núi lánh nạn. Có lần quân giặc đuổi theo lên đến tận đỉnh núi Sam thì gặp tượng Bà. Chúng hì hục cậy ra, lấy dây buộc lại rồi dùng đòn khiêng xuống núi để mang về xứ. Nhưng khi bọn chúng mới khiêng đi được 1 đoạn đường ngắn, thì lạ thay tượng Bà bỗng dưng nặng trĩu không thể nào nhấc được nữa. Khi đó, 1 tên trong bọn tức giận đập vào cốt tượng và làm gãy một phần cánh tay bên trái. Sau đó ngay tức khắc hắn bị Bà trừng phạt.
Thời gian sau, Bà thường hiện về xưng mình là Bà Chúa Xứ, dạy dân làng khiêng xuống núi lập miếu để thờ cúng. Bà sẽ phù hộ mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, tránh giặc cướp quấy phá, thoát khỏi dịch bệnh hoành hành. Thấy vậy, dân làng liền họp nhau lên núi khiêng tượng về thờ cúng. Nhưng lạ thay, dù mấy chục thanh niên trai tráng có hò nhau gắng sức thì vẫn không lay chuyến nổi tượng Bà. Trong lúc mọi người đang rất thất vọng, ý định bỏ dở thì 1 cô gái trong làng bỗng dưng lên đồng cho biết: “Bà chỉ cần 9 cô con gái đồng trinh lên khiêng”. Dân làng làm theo lời dạy ấy & quả đúng thật 9 cô gái đồng trinh đã khiêng tượng Bà đi xuống một cách nhẹ nhàng.
Tuy nhiên khi đi đến chân núi thì tượng Bà trở nên nặng, không thể khiêng nổi thêm bước nào nữa. Khi đó người dân đã hiểu rằng, Bà đã chọn nơi đây để an vị nên không cố gắng di chuyển đi nữa, mà lập một miếu thờ cúng chỗ đó.
Kiến trúc chùa Bà Châu Đốc
Không chỉ nổi tiếng linh thiêng mà chùa Bà Châu Đốc núi Sam còn biết đến với lối kiến trúc độc đáo và đẹp mắt.
Ngôi miếu có bố cục kiểu chữ 国 – Quốc, là hình khối tháp dạng hoa sen nở, mái tam cấp 23tầng lầu, lợp ngói đại ống màu xanh, góc mái được vút cao như mũi thuyền đang lướt sóng. Các hoa văn ở cổ lầu chánh điện đều đậm nét nghệ thuật. Phía trên cao, các tượng thần khỏe mạnh,, đẹp đẽ giăng tay đỡ những đầu kèo. Các khung bao, cánh cửa tại đây đều được chạm trổ, khắc, lộng tinh xảo & nhiều liễn đối, hoành phi lộng lẫy.
Đặc biệt, bức tường phía sau tượng Bà, 04 cây cột cổ lầu trước chánh điện gần như là được giữ nguyên như cũ.
Chánh điện gồm hai lớp. Lớp trong cùng thờ Bà Chúa Xứ với tượng Bà bằng đá đặt trên bệ cao, sát 2 bên là 2 con hạc trắng biểu tượng cốt cách tiên thánh của Bà. Bên phải tượng Bà là một linga bằng đá đặt trên 1 hương án thờ, gọi là bàn thờ Cậu. Bên trái tượng Bà là hương án thờ 1 tượng gỗ chạm hình yoni, gọi là bàn thờ Cô. Lớp thứ hai là bàn thờ Hội đồng, sát hai tượng chim phượng. Hai bên phải và trái của bàn thờ Hội đồng là bàn thờ Tiền hiền khai khẩn (phía bên trái) và bàn thờ Hậu hiền khai cơ (phía bên phải).
Ngay lối vào chánh điện có đôi câu đối thể hiện sự quyền lực linh thiêng của Bà trong việc ban phúc và bảo vệ nhân dân.
Các lễ hội ở chùa Bà châu Đốc
Hàng năm, lễ hội “Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam” diễn ra từ ngày 23/04 đến ngày 27/04 âm lịch. Hàng vạn người đổ về dự lễ cũng như tham gia các trò vui như: hát bội, ca nhạc ngũ âm, múa lân, múa võ, đánh cờ… Phần lễ có những nghi lễ chính gồm:
Lễ “Tắm Bà”
Lễ Tắm Bà tương tự như lễ mộc dục ở miền Bắc, cử hành vào lúc 0 giờ ngày 24/04 âm lịch. Mở đầu lễ, hai ngọn nến to sẽ được đốt sáng lên trong chánh điện. Ông lễ chánh bái nghi cùng với 2 vị bô lão khác, ban quản lý miếu niệm hương, dâng rượu và dâng trà. Bức màn vải có viền ren lộng lẫy kéo ngang bệ thờ, che khu vực đặt tượng, 9 cô gái trẻ được phân công từ trước bắt đầu vén màn tắm cho tượng Bà.
Đầu tiên là cởi mũ, cởi áo, khăn đai từ lớp ngoài vào trong để lộ toàn thân tượng. Những cô gái được phân công công việc tắm Bà lần lượt nhúng từng chiếc khăn mới vào chậu nước thơm, vắt ráo sau đó lau tượng nhiều lần. Tiếp đến, họ dùng nước hoa xịt khắp bức tượng rồi chọn một bộ đồ mới đẹp nhất khoác lên bức tượng, thắt chặt chặt đai, chít khăn, đội mão và gắn lại những ngọn đèn màu trang trí như cũ.
Lễ tắm Bà thường kéo dài khoảng một giờ đồng hồ, sau đó bức màn ngăn được kéo lên để khách tự do chiêm bái, dâng hương và xin lộc Bà. Phần Lễ Tắm Bà kết thúc, nước tắm cho Bà còn lại sẽ đem hoà với 2 thùng nước lớn để phân phát cho du khách trẩy hội.
Lễ Thỉnh sắc
Lễ Thỉnh Sắc cử hành vào khoảng 16 giờ chiều ngày 25/04 âm lịch, một đoàn người gồm các bô lão trong làng mang quần áo chỉnh tề, tiến từ miếu Bà sang lăng Thoại Ngọc Hầu để thỉnh sắc (thật ra đây là lễ rước bài vị,, vì sắc đã không còn). Dẫn đầu có đội múa lân, các học trò lễ tay cầm cờ phướn đi đi hầu phía trước và sau chiếc kiệu sơn son thiếp vàng được gọi là long đình. Đến điện thờ, ông chánh bái làm lễ niệm hương, rồi thỉnh bài vị đem lên kiệu trở về miếu Bà. Ba chiếc bài vị mang tên Thoại Ngọc Hầu & tên bà vợ chánh là Châu Thị Tế, bà vợ thứ là Trương Thị Miệt được đặt trên bàn thờ ở chánh điện. Bài vị thứ tư mang tên Hội đồng, ghi công các quan quân đã theo Thoại Ngọc Hầu xưa kia, được đặt ở bàn thờ phía trước.
Lễ Túc yết
Lễ Túc Yết được tổ chức lúc 0 giờ đêm 25 rạng sáng 26/04 âm lịch, gồm có 2 phần là: nghi thức cúng tế và phần xây chầu. Lễ vật dâng cúng gồm có: 1 con heo trắng, 1 đĩa huyết heo có kèm theo nhúm lông nhỏ, 1 mâm trái cây, trầu cau, gạo và muối. Sau 3 hồi chiêng, trống và nhạc lễ nổi lên, lúc này lễ dâng hương, dâng trà bắt đầu.
Nghi thức cúng tế sẽ kết thúc bằng động tác của ông chánh tế đốt bản văn tế cùng giấy vàng bạc. Tiếp theo nghi thức là phần xây chầu được tiến hành ở nhà võ ca. Sau phần cầu nguyện của ông Chánh bái, cầu xin mưa thuận gió hoà, đất đai phì nhiêu, mùa màng bội thu, chúng sinh khỏe mạnh, yên vui, các loài quỷ dữ tiêu diệt, lễ Xây chầu bắt đầu bằng 3 hồi trống lệnh. Tiếp đó, chiêng trống rộ lên, chương trình hát bội sẽ bắt đầu.
Lễ Chánh tế
Lễ Chánh tế được tổ chức vào tờ mờ sáng ngày 27/04, gần giống như nghi thức cúng Túc yết.
Lễ Hồi sắc
Lễ Hồi sắc cử hành vào khoảng 15 giờ ngày 27/04, đoàn hành lễ sẽ rước bài vị Thoại Ngọc Hầu & nhị vị phu nhân từ miếu trở về Sơn Lăng. Kết thúc lễ hội Vía Bà Chúa núi Sam.
Hướng dẫn tham quan chùa Bà Châu Đốc
Chùa Bà Châu Đốc hay Miếu Bà chúa Xứ là 1 trong những danh thắng của núi Sam được nhà nước xếp hạng. Nơi đây đã mang dấu ấn của cả 1 thời đại hào hùng, thời chống giặc ngoại xâm. Và ngay nay chùa Bà Châu Đốc vẫn luôn là điểm đến của du khách bốn phương, là nơi mà con cháu cầu mong về những điều thiêng liêng, tốt đẹp nhất.
Nếu có dự định tham kham địa điểm này khi ghé An Giang thì nên biết một số điều cơ bản sau đây:
Thời gian thích hợp để thăm chùa Bà Châu Đốc
Chùa Bà Châu Đốc rất linh thiêng nên nhiều đến cầu mong ngày càng đông. Thời gian đi chùa Bà chúa Xứ rất đa dạng. Tuy nhiên, chùa thường đông đúc nhất vào khoảng thời gian đầu năm. Đây là thời điểm người Việt có thói quen đi lễ chùa đầu năm để lấy may.
Hoặc đi vào thời điểm giữa năm, vì là thời điểm diễn ra nhiều lễ hội tôn giáo. Đặc biệt là lễ hội vía bà Chúa Xứ diễn ra từ 22/04 đến 27/04 âm lịch. Nếu không thích đông đúc, bạn nên đi vào những lúc ngoài ngày nghỉ lễ để không gặp tình trạng ùn tắc giao thông và chi phí cũng sẽ được giảm bớt.
Đường đến chùa Bà Châu Đốc
Nằm cách tp Hồ Chí Minh hơn 200km và trung tâm thành phố An Giang khoảng 36km. Du khách có thể tham khảo các tuyến đường đến miếu bà chúa Xứ sau đây.
Xuất phát từ TP Hồ Chí Minh
Các bạn đi theo Phan Văn Hớn tới Xa lộ Đại Hàn/QL1A tại Tân Thới Nhất. Tiếp, đi theo ĐCT Thành phố Hồ Chí Minh – Trung Lương/ĐCT01 & QL62 đến ĐT 819 tại Tân Lập. Sau đó Đi dọc theo ĐT 819 đến đường 3 Tháng 2 tại Tân Hưng.
Sau đó đi dọc theo TL831/Tỉnh lộ 831/ ĐT831, ĐT842 & ĐT841 đến Thường Phước 2. Tiếp tục đi đi đến Phà Tân Châu/Tân Châu – Hồng Ngự. Tại đây, các bạn mua vé tuyến phà Phà Tân Châu/Tân Châu – Hồng Ngự. Sang bên kia sông, bạn tiếp tục đi thẳng để vào Phà Tân Châu/Tân Châu – Hồng Ngự. Đến tiệm Uốn Tóc Mỹ Nguyệt rồi rẽ phải vào đường Trần Hưng Đạo/ĐT954. Sau đó chạy thẳng ĐT953 tới Phà Châu Giang tại Phú Hiệp.
Các bạn tiếp tục qua chuyến phà thứ 02, cuối cùng lái xe đến Châu Thị Tế//Tân Lộ Kiều Lương tại Núi Sam.
Xuất phát từ TP An Giang
Chạy đến Vĩnh Thạnh Trung, sau đó đi dọc theo ĐT945 – QL91 đến Kinh 4 tại Châu Phú B, TP.Châu Đốc. Sau đó là lái xe đến Châu Thị Tế/Tân Lộ Kiều Lương tại chân Núi Sam.
Phương tiện và đường đi đến chùa Bà Châu Đốc
Do cổng vào chùa Bà Châu Đốc nhỏ nên mỗi dịp đầu xuân du khách thập phương về chiêm bái quá đông, thường xuyên xảy r tình trạng kẹt xe ở cổng vào.
Do đó, đối với những người ở gần, phương tiện lý tưởng nhất để đến đây là xe buýt. Có 4 tuyến xe buýt đi qua là: 20, 72, 139, 110.
Còn nếu ở Hồ Chí Minh, quý khách có thể tham khảo các chuyến xe sau:
- Xe Huệ Nghĩa: xuất phát ở số 4 Bành Văn Trân phường 4 quận 11, điểm đến là bến xe Châu Đốc QL91, Châu Phú B. Giá vé khoảng 140.000/chiều.
- Xe Phương Trang: xuất phát tại bến xe miền Tây 395 đường An Dương Vương, phường An Lạc, Q. Bình Tân, điểm đến là bến xe Châu Đốc QL91, Châu Phú B. Giá vé khảong 135.000/chiều. Điện thoại 0838 309309 hoặc 19006067.
- Xe Hùng Cường: xuất phát tại đường Phó Cơ Điều, quận 5, điểm đến là bến xe Châu Đốc QL91, Châu Phú B. Điện thoại: 0838 572624. Giá vé khoảng 150.000đ/chiều
Hoặc nếu bạn đi bằng phương tiện cá nhân thì chúng tôi khuyên nên đi chung hoặc thuê xe ô tô, hạn chế tối đa số lượng phương tiện để tránh bị ùn tắc, giúp việc di chuyển đến chùa nhanh chóng hơn.
Đi chùa Bà Châu Đốc mua gì về làm quà
Gần chùa Châu Đốc là chợ với nhiều đặc sản của An Giang. Nếu muốn mua gì đó về làm quà cho người thân, bạn bè thì mắm tép khô là lựa chọn không tồi. Các thương hiệu nước mắm nổi tiếng nhất ở đây là Tư Ấu, Bà Giáo Khỏe, Út Cảnh…
Ngoài nước mắm, Châu Đốc còn nổi tiếng món đường thốt nốt. Ăn rất mát, nếu mua về bạn có thể nhờ người bán thêm hoặc bớt để cho vào hộp. Ngoài ra còn có mứt thốt nốt, bánh bò thốt nốt, cà na đập, me thái và mây gai.
Cách khấn khi đi chùa Bà Châu Đốc
Lễ vật cúng Bà chúa xứ núi Sam
Lễ vật đi chùa Bà Châu Đốc đa dạng, gồm có mâm trái cây ngũ quả, hoa, hương, hũ gạo, hũ muối, trà, rượu, đèn cầy, bánh kẹo, trầu cau, xôi chè, bánh bao và heo quay nguyên con. Trong số các đồ cúng này thì heo quay nguyên con là lễ vật trang trọng nhất, đặc biệt được số đông người hành lễ dùng để dâng cúng bà.
Theo như phong tục thì heo quay dùng để cúng sẽ phải có 1 con dao cắm ở ngay phần sống lưng. Khi sắm lễ đi chùa Bà Châu Đốc, những đồ như hoa quả, hương, bánh kẹo… dễ mang theo thì bạn có thể chuẩn bị luôn ở nhà. Bạn có thể chọn mua đồ thờ cúng đầy đủ đầy: bánh chính hãng chất lượng, hoa quả sạch không chứa chất độc hại, hay nhang hương trầm mùi thơm để vừa thể hiện sự thành tâm, đồng thời giá cũng tốt hơn là mua ở những hàng quán bán đồ lễ cạnh chùa.
Đối với heo quay, vì lý do di chuyển nên không phải ai cũng có thể chuẩn bị từ nhà. Heo quay thì bạn có thể mua ở gần chùa. Tuy nhiên khi mua nên tìm hiểu kỹ về giá bán & chất lượng để tránh trường hợp mua với giá quá đắt.
Bài khấn Bà chúa xứ Châu Đốc
Khi đã sắm lễ đi chùa đầy đủ, vào thắp hương cúng Bà Chúa Xứ thì để lời mong cầu được Bà chấp nhận, ban linh, bạn khấn nên theo bài văn sau:
“Hương tử con lễ bạc tâm thành, cúi đầu thành tâm kính lễ Bà Chúa Xứ.
Cúi xin được phù hộ độ trì.
Hương tử con là: Ngụ tại:…. Ngày hôm nay Ngày….. Tháng….. Năm.
Con sắm sửa kim ngân, hương hoa, lễ vật chí thiết một lòng thành tâm dâng lễ, sám hối cầu xin phù hộ cho hương tử con được: gia quyến bình an, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, bách sự cầu được như ý. ……. (Muốn gì cầu xin) Hương tử con lễ bạc tâm thành, cúi đầu thành tâm kính lễ Bà Chúa Xứ, cúi xin được phù hộ độ trì.”
Cách vay tiền Bà chúa xứ Châu Đốc
Ông Đào Minh Tâm, Phó Ban quản trị của miếu Bà Chúa Xứ cho biết, niềm tin tâm linh của người dân chính là nét đẹp văn hóa ngàn xưa. Nhưng nếu quá đà, nó dễ sa vào mê tín, dị đoan.
“Miếu Bà Chúa Xứ là một địa điểm tâm linh của người dân địa phương tại đây. Mấy năm trở lại đây, miếu còn là nơi tìm đến của nhiều vị khách hành hương từ khắp mọi miền tổ quốc lẫn nước ngoài. Ngoài dịp lễ Bà từ tháng 04 đến tháng 06 thì Tết Nguyên Đán là thời điểm du khách đến chùa nhiều nhất. Trong các dịp lễ, người dân thường đến đây để cầu cúng, xin lộc, xin được khỏi bệnh hoặc vay vốn làm ăn… Tuy nhiên, đây chỉ là niềm tin tâm linh của người dân còn kết quả như thế nào thì không ai dám khẳng định” – ông Minh Tâm cho biết.
Chia sẻ về cách cúng lễ sao cho hợp lý & không vướng vào chuyện mê tín dị đoan, ông Minh Tâm cho biết: Miếu Bà Chúa Xứ chỉ có 1 ban thờ chính nên việc tối giản trong cúng lễ là điều mà người dân nên làm, vừa tiết kiệm, lại không làm ảnh hưởng tới mỹ quan của miếu. Việc đến cầu cúng lễ là bởi niềm tin tâm linh của người dân, vì thế không nên chạy theo phong trào là phải có mâm cao cỗ đầy, tiền vàng. Điều này không chỉ làm ảnh hưởng tới kinh tế mà còn vô tình rơi vào chuyện mê tín dị đoan.
Những lưu ý khi tham quan chùa Bà Châu Đốc
- Chùa Bà chúa Xứ Châu Đốc là nơi linh thiêng nên khi đến đây bạn không nên ăn bận những trang phục quá màu mè hoặc gây phản cảm làm mất đi tính trang nghiêm vốn có của chùa.
- Khi đến chùa, du khách đặc biệt không nên tham gia thả chim phóng sinh. Những chú chim ở đây thường bị nhốt lâu, rất yếu nên khó có thể bay xa & thường bị bắt trở lại sau khi thả. Đặc biệt, nếu không cẩn thận bạn sẽ bị hét giá cao.
- Vì chùa khá đông nên cũng cần đề phòng các hiện tượng móc túi, cướp giật.
- Không nên nhận lộc từ người lạ. Những người này sẽ kì kèo đòi thêm tiền lễ nếu bạn không đưa tiền hoặc đưa ít. Nếu muốn nhận lộc, bạn nên vào trong miếu Bà.
- Đến chùa Bà núi Sam, nên thành tâm cầu bình an và tận hưởng vẻ đẹp an lạc, linh thiêng tại đây thay vì mải mê chụp ảnh.
- Không tùy ý đụng, chạm hoặc lấy bất cứ đồ vật nào trong chùa khi không có sự cho phép của nhà chùa.
- Không dẫm đạp lên cây cối, cỏ hoa hay bàn ghế trong chùa. Vứt rác đúng quy định để tránh làm ô nhiễm chùa và gây mất mỹ quan.
- Nên xin phép trước ban quản lý nhà chùa để được sự đồng ý nếu bạn muốn quay phim, chụp hình.
Trên đây là đôi nét về chùa Bà Châu Đốc An Giang, cũng như kinh nghiệm đi lễ chùa Bà Châu Đốc chi tiết. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có thêm nhiều thông tin hữu ích để chuẩn bị cho chuyến đi hành hương thật thuận lợi.
